Όσοι έχουν βιώσει το άγχος θα γνωρίζουν πόσο άσχημη φαντάζει μια μικρή σκέψη που τελικά μπορεί να οδηγήσει σε μια τρομακτική εμπειρία όπου ο φόβος σε καταβάλλει, το μυαλό σου δεν μπορεί να εστιάσει πουθενά αλλού, και πλήθος σωματικών συμπτωμάτων αρχίζουν να περιτυλίγουν το κορμί σου.
Πως θα σας φαινόταν αν μπορούσαμε να έχουμε πάντα έτοιμη μια «εργαλειοθήκη» για αυτές τις περιπτώσεις; Δεν μιλάω για μια πραγματική, συνηθισμένη εργαλειοθήκη, αλλά για μια νοητική εργαλειοθήκη, η οποία θα περιέχει διάφορα μυστικά και τεχνικές που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να διαχειριστούμε ένα επεισόδιο άγχους ή μια κρίση πανικού. Το πιο βοηθητικό εργαλείο θα ήταν κάποιες ερωτήσεις – κλειδιά οι οποίες πολλές φορές μας βοηθάνε να λογικευτούμε, να αμφισβητήσουμε το άγχος και τις ανησυχίες μας, να επανέλθουμε πίσω στην πραγματικότητα και να νιώσουμε ξανά ελεύθεροι να αναπνεύσουμε.
- Ποια αποδεικτικά στοιχεία έχω ώστε να μπορέσω να στηρίξω την ανησυχία μου;
Ας φανταστούμε ότι ετοιμάζεστε να πάτε σε μια συνάντηση που έχετε προγραμματισμένη, αλλά αυτές οι δυσλειτουργικές, ενοχλητικές σκέψεις δεν σταματάνε να σας μουρμουρίζουν ότι όλοι εκεί θα ασχολούνται μαζί σας, θα σας σχολιάζουν και θα σας κρίνουν αρνητικά. Ρωτήστε λοιπόν τον εαυτό σας, υπάρχουν πράγματι στοιχεία στα οποία μπορώ να βασίσω αυτή μου την ανησυχία; Προσπαθήστε να μην απαντήσετε το ερώτημα αυτό με βάση το συναίσθημα εκείνης της στιγμής, αλλά με βάση τη λογική και τα πραγματικά γεγονότα.
- Ποιο είναι το χειρότερο και ποιο το καλύτερο σενάριο που θα μπορούσε να συμβεί;
Αντί να επικεντρωνόμαστε μόνο στα αρνητικά, δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να σκεφτεί ένα πιο θετικό αποτέλεσμα και μπορούμε έτσι να υπολογίσουμε και να αποφασίσουμε ποιο από τα σενάρια αυτά είναι πιο πιθανόν να συμβεί.
- Μπορώ να δω το μέλλον;
Προφανώς και όχι! Απαντώντας αυτό το ερώτημα μπορούμε πιο εύκολα να αντιληφθούμε ότι αυτό που φοβόμαστε δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα φανταστικό σενάριο στο μυαλό μας. Είναι άδικο λοιπόν να χτίζουμε συναισθήματα και να επενδύουμε χρόνο και ενέργεια σε κάτι που το πιο πιθανόν είναι να μην εξελιχτεί ποτέ με τον τρόπο που το φανταστήκαμε στο μυαλό μας.
- Πως το αντιμετώπισα στο παρελθόν;
Σίγουρα έχεις βρεθεί σε παρόμοια κατάσταση στο παρελθόν, ή τουλάχιστον έχεις σίγουρα νιώσει έντονο άγχος για κάτι το οποίο στην τελική δεν εξελίχτηκε τόσο άσχημα όσο το σχεδίασες στο μυαλό σου. Θυμήσου λοιπόν ένα τέτοιο περιστατικό στο οποίο ένιωθες έντονο άγχος και τελικά τα κατάφερες καλύτερα απ’ ότι φανταζόσουν, με θετικότερα αποτελέσματα. Ίσως συμβεί το ίδιο και τώρα.
- Μήπως υπερβάλλω;
Εννοείτε ότι θα έρθουν στιγμές δύσκολες στις οποίες το άγχος θα είναι αναμενόμενο και δικαιολογημένο, ακόμα και για όσους πιστεύουν πολύ στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους. Ένα πολύ συνηθισμένο παράδειγμα είναι οι παρουσιάσεις και οι δημόσιες ομιλίες. Στην περίπτωση αυτή, λίγο άγχος και ανησυχία είναι ίσως απαραίτητοι παράγοντες, για κάποιους, για να γινόμαστε πιο παραγωγικοί και να δίνουμε τον καλύτερο μας εαυτό. Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις όπου από το άγχος δεν μπορούμε να αποδώσουμε; Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε τι είναι αυτό που μας αγχώνει τόσο και αν η αναστάτωση που μας προκαλεί είναι πραγματικά ανάλογη των “καταστροφών” που μπορεί να επιφέρει . Ανησυχώ μήπως κάνω κάποιο λάθος σε αυτά που πρόκειται να παρουσιάσω; Ή μήπως φαντάζομαι ότι δεν θα καταφέρω να αρθρώσω λέξη ή θα πνιγώ με το σάλιο μου ή θα στραβοπατήσω και θα πέσω μπροστά σε όλους; Μήπως μεγαλοποιώ τις καταστάσεις στο μυαλό μου καταλήγοντας να δημιουργώ περισσότερο άγχος απ’ όσο χρειάζεται;
- Τι θα συμβούλευα ένα φίλο μου αν βρισκόταν στη θέση μου;
Φαντάζομαι πως κανένας δεν θα έλεγε σε ένα φίλο του αυτά που λέει στον εαυτό του, ότι για παράδειγμα θα κάθονται όλοι να τον παρατηρούν και να τον κρίνουν αρνητικά. Θα ήταν το λιγότερο αγενές και αναληθής. Οπότε, σκεφτείτε πως θα συμβουλεύατε ένα φίλο σας για να τον βοηθήσετε να ηρεμήσει και να δει την πραγματικότητα. Θα του λέγατε ότι όλα όσα φοβάται είναι αληθινά ή ότι είναι αβάσιμα;
- Αισθάνομαι άσχημα, είναι όμως τόσο άσχημα τα πράγματα στην πραγματικότητα;
Ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο είναι να μπερδεύουμε τα συναισθήματά μας με τα πραγματικά γεγονότα. Επειδή νιώθω πως όλα θα πάνε χάλια ή επειδή νιώθω ότι είμαι ο πιο άσχημος άνθρωπος στον κόσμο, δεν σημαίνει ότι αυτή είναι και η πραγματικότητα.
Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι αυτά τα ερωτήματα θα φανούν χρήσιμα την επόμενη φορά που αυτές οι επίμονες, ενοχλητικές σκέψεις αρχίσουν να εισβάλλουν στο μυαλό μας.
Ραφαέλλα Πισσίδου – Εγγεγραμμένη Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Recent Comments